షట్పదేరితము, చంపకమాల, అష్టపది -
ప్రతి పాదములో ఈ వృత్తమునకు రెండు చతుర్మాత్రలు కాని మూడు అష్టమాత్రలు ఉన్నాయి. ఈ ఛందస్సు వాగ్వల్లభలో పేర్కొనబడినది. ఒకప్పుడు ఈ వృత్తమును తుమ్మెద పేరుతో ఉండే వృత్తముల సంకలనములో పేర్కొని ఉదాహరణముగా నిచ్చినాను. ఆ వ్యాసము "మాలిక" పత్రికలో ప్రచురించబడినది. క్రింద నా ఉదాహరణములు -
షట్పదేరితము - న/ర/న/ర/న/ర IIIUIU - IIIUIU - IIIUIU
18 ధృతి 95704
కమలనేత్ర నీ - కనులఁ జూడ నా - కడలి పొంగెరా
విమలమైన యా - వెలుఁగుఁ జూపరా - ప్రియతమా సదా
సుమము లెన్నొ బల్ - సొగసు నిండఁగా - సుగము నిచ్చె నా
యమిత వాంఛలన్ - హరుసమొందఁగా - నమల దీర్చరా
ప్రాసయతితో -
తెలుఁగు మాటలన్ - దెలుఁగు పాటలే - జెలఁగు శోభలన్
దెలుఁగు తోటలోఁ - దెలుఁగు కోకిలల్ - పలుకు రావముల్
తెలుఁగు ముద్రతోఁ - దెలుఁగు నృత్యముల్ - వెలుఁగు నందమై
కలల పండువై - కలికి రాదరిన్ - నిలువఁ దోడుగా
లలిత భావమై - లలిత రాగమై - లలిత గీతమై
కలల నీడగా - లలన బాడఁగా - నలలు లేచెఁగా
నలల హోరులో - జలము చిందగా - వెలుఁగు కాంతిలోఁ
గలుగు భ్రాంతిలో - నలరు మోదమా - తెలుఁగు నాదమా
(మాలిక పత్రికలోనిది)
ఈ వృత్తమునకు ముందు ఒక న-లమును ఉంచి చంపకమాలవలె వ్రాద్దామా?
న/న/జ/భ/జ/భ/జ/గ IIII IIIUIU - IIIUIU IIIUIU
22 ఆకృతి 1531264
వదనము గనఁగ నెంచఁగా - వరదుఁ డెందుకో కినుక నుండెనే
ముదమున నెచట నుండెనో - పులక లీయఁగాఁ బలుకఁ డేలకో
నిధియని తలఁచి యుండఁగా - నెనరు చూపఁడే విరహవేళలో
హృదయము వ్యధల వాడఁగాఁ - బ్రియ వసంతమం దరుస ముండునా
షట్పదేరితము చివర ఒక స-గణమును ఉంచి అష్టపదిలా వ్రాసిన ఒక పద్యము -
న/ర/న/ర/న/ర/స IIIUIU - IIIUIU - IIIUIU IIU
21 ప్రకృతి 882136
ఇది మనోహరం - బిది ముదాకరం - బిది మధూదయం బతివా
సుధలఁ జిందు నీ - వదనచంద్రమం - దదరు లేలకో చెలియా
కదలఁ జెప్పనా - పదముఁ బాడనా - పెదవిఁ దాఁకనా సకియా
మదిని దోఁచకే - నిధిని దాఁచకే - హృదిని దాఁకవే త్వరగా
విధేయుడు - జెజ్జాల కృష్ణ మోహన రావు
#
shaTpadEritamu, chaMpakamAla, ashTapadi -
prati pAdamulO ee vRttamunaku reMDu chaturmAtralu kAni mUDu ashTamAtralu unnAyi. ee ChaMdassu vAgvallabhalO pErkonabaDinadi. okappuDu ee vRttamunu tummeda pErutO uMDE vRttamula saMkalanamulO pErkoni udAharaNamugA nichchinAnu. aa vyAsamu "mAlika" patrikalO prachuriMchabaDinadi. kriMda nA udAharaNamulu -
shaTpadEritamu - na/ra/na/ra/na/ra #IIIUIU - IIIUIU - IIIUIU#
18 dhRti 95704
kamalanEtra nI - kanula@M jUDa nA - kaDali poMgerA
vimalamaina yA - velu@Mgu@M jUparA - priyatamA sadA
sumamu lenno bal - sogasu niMDa@MgA - sugamu nichche nA
yamita vAMChalan - harusamoMda@MgA - namala dIrcharA
prAsayatitO -
telu@Mgu mATalan - delu@Mgu pATalE - jela@Mgu SObhalan
delu@Mgu tOTalO@M - delu@Mgu kOkilal - paluku rAvamul
telu@Mgu mudratO@M - delu@Mgu nRtyamul - velu@Mgu naMdamai
kalala paMDuvai - kaliki rAdarin - niluva@M dODugA
lalita bhaavamai - lalita raagamai - lalita geetamai
kalala neeDagaa - lalana baaDa@Mgaa - nalalu laeche@Mgaa
nalala hOrulO - jalamu chiMdagaa - velu@Mgu kaaMtilO@M
galugu bhraaMtilO - nalaru mOdamaa - telu@Mgu naadamaa
(mAlika patrikalOnidi)
ee vRttamunaku muMdu oka na-lamunu uMchi chaMpakamAlavale vrAddAmA?
na/na/ja/bha/ja/bha/ja/ga #IIII IIIUIU - IIIUIU IIIUIU#
22 aakRti 1531264
vadanamu gana@Mga neMcha@MgA - varadu@M DeMdukO kinuka nuMDenE
mudamuna nechaTa nuMDenO - pulaka lIya@MgA@M baluka@M DElakO
nidhiyani tala@Mchi yuMDa@MgA - nenaru chUpa@MDE virahavELalO
hRdayamu vyadhala vADa@MgA@M - briya vasaMtamaM darusa muMDunA
shaTpadEritamu chivara oka sa-gaNamunu uMchi ashTapadilA vrAsina oka padyamu -
na/ra/na/ra/na/ra/sa #IIIUIU - IIIUIU - IIIUIU IIU#
21 prakRti 882136
idi manOharaM - bidi mudAkaraM - bidi madhUdayaM bativA
sudhala@M jiMdu nI - vadanachaMdramaM - dadaru lElakO cheliyA
kadala@M jeppanA - padamu@M bADanA - pedavi@M dA@MkanA sakiyA
madini dO@MchakE - nidhini dA@MchakE - hRdini dA@MkavE tvaragA
vidhEyuDu - jejjAla kRshNa mOhana rAvu
#